حسابداری صنعتی ( بهای تمام شده ) چیست ؟
اهمیت حسابداری بهای تمام شده برای چیست ؟
در واقع حسابداری صنعتی یا حسابداری بهای تمام شده یک ابزار بسیار مهم در اختیار مدیریت می باشد تا مدیران را در برنامه ریزی، کنترل و نظارت و بررسی نتایج فعالیتها، یاری نماید.
- مدیریت با استفاده از حسابداری صنعتی، بهای تمام شده تولیدات را محاسبه می کند و کنترل خود را بر روی هزینه های مواد ، دستمزد و سایر هزینه های تولید اعمال می کند.
- مدیران اگر گزارشات دقیق و صحیحی از عوامل هزینه نداشته باشند در تصمیم گیری خود در جهت افزایش تولید یا سایر تصمیم گیریها و راه انجام تصمیمات خود با مشکل مواجه خواهند شد.
- زیر بسته تولید و بهای تمام شده نرم افزار مالی نوین پرداز ، با توجه به حجم تقاضا بازار و کاربران محترم نرم افزار در سال های گذشته به نرم افزار مالی نوین پرداز اضافه شد و طی 5 سال اخیر رشد مطلوبی از لحاظ کیفیت عملکرد و امکانات رو در راستای نیاز کاربران داشته است.
اصطلاحات تخصصی حسابداری بهای تمام شده
- مواد مستقیم: هزینه‌های مواد مستقیم به موادی اطلاق می‌گردد که به سهولت قابل ردیابی و تخصیص به یک واحد محصول تولید شده می‌باشد این مواد شکل ظاهری محصول را تشکیل داده و بدون مصرف این مواد تولید محصول غیر ممکن است، مانند هزینه چرم مصرفی در تولید کفش و یا پارچه مصرفی در تولید پوشاک
- دستمزد مستقیم: حقوق و دستمزد افرادی که مستقیماً در تولید محصول نقش داشته‌اند که به سهولت قابل ردیابی و تخصیص به یک واحد محصول است . مانند هزینه حقوق و دستمزد کارگران تولید.
- هزینه های سربار تولید (سربار کارخانه): آن دسته از هزینه هایی که بصورت مستقیم با ساخت محصول ارتباط ندارد و بصورت غیر مستقیم با هزینه ساخت محصول ارتباط دارد ، به عبارتی هزینه‌هایی که نمی‌توان آنها را به سهولت به یک واحد محصول تخصیص داد و برای تخصیص این هزینه‌ها به محصول باید از فرآیند تخصیص و تسهیم استفاده نموده مانند هزینه‌های مواد غیر مستقیم ، کار غیر مستقیم و سایر هزینه‌های ساخت(هزینه استهلاک ،هزینه آبونمان و سوخت ، هزینه کارمزد وام خرید تجهیزات بخش تولید ،هزینه کارکنان بخش اداری...)
- کالای ساخته شده: کالایی که با گذراندن مراحل تولید به شکل کامل ساخته شده است و در واقع فرآیند تولید را به شکل کامل طی نموده است را کالای ساخته شده می گویند.
- کالای در جریان ساخت: کالاهایی که در جریان مراحل تولید قرار گرفته اند ولیکن کامل نشده اند و بخشی از فرآیند تولید را طی نموده اند ولی ساخت آنها تمام نشده است را کالای در جریان ساخت گویند.
- بهای اولیه: به مجموعه هزینه های مستقیم تولید محصول (مواد مستقیم + دستمزد مستقیم )اصطلاحا هزینه اولیه گفته می شود.
- بهای تبدیل: به مجموعه هزینه های (دستمزد مستقیم +سربار ساخت کارخانه )هزینه تبدیل گفته می شود.
- فرایند تولید چیست: هرگاه مواد اولیه با عبور از یک فرآیند ساخت که نیروی کار و تجهیزات خط تولید در تغییر شکل آن نقش دارد و به یک کالای ساخته شده تبدیل شود اصطلاحاً می گویند تولید صورت پذیرفته است. به عنوان مثال اگر یک تکه چوب با گذشت از فرآیند برش و اتصال به میز و صندلی تبدیل شود این عمل تولید محسوب می گردد و یا فرآیند تبدیل چند ماده شیمیایی به رنگ تولید محسوب می شود.
- تولید چند مرحله ای چیست؟ البته باید توجه داشت ممکن است کالا یا کالا های ساخته شده یک فرآیند تولید، مواد اولیه تولید دیگر محسوب گردد و در فرآیندی دیگر به یک کالای ساخته شده دیگر تبدیل شود،در واقع در تولید چند مرحله ای ما با کالا یا کالاهایی که در جریان ساخت قرار می گیرند رو برو هستیم.
- فرمول تولید چیست؟ برای سهولت و سرعت در صدور اسناد تولید برای کالاهایی که مواد اولیه ی ثابت دارند از فرمول تولید مشخص و معین می توانیم استفاده کنیم. در فرمول تولید علاوه بر ثبت مواد اولیه می توان هزینه های سربار مستقیم و غیر مستقیم را جهت محاسبه بهای تمام شده کالا به فرمول اضافه نمود .همچنین می توان رسید تولید را براساس این فرمولهای از قبل تعیین شده صادر نمود تا به میزان لازم برای تولید محصول نهایی از مواد اولیه کسر شود و به محصول نهایی افزوده شود.
- فرمول تولید چیست؟ برای سهولت و سرعت در صدور اسناد تولید برای کالاهایی که مواد اولیه ی ثابت دارند از فرمول تولید مشخص و معین می توانیم استفاده کنیم. در فرمول تولید علاوه بر ثبت مواد اولیه می توان هزینه های سربار مستقیم و غیر مستقیم را جهت محاسبه بهای تمام شده کالا به فرمول اضافه نمود .همچنین می توان رسید تولید را براساس این فرمولهای از قبل تعیین شده صادر نمود تا به میزان لازم برای تولید محصول نهایی از مواد اولیه کسر شود و به محصول نهایی افزوده شود.
در ادامه سعی بر این است، با ذکر مثال های کاربردی و و اقعی شما کاربران محترم را به چهار روش تولید مرسوم در حسابداری تولیدی آشنا کنیم:
الف) تولید تک مرحله ای محصول، بصورت کارمزدی (پیمانکار تولید داخلی):
در این شیوه تولید کارفرما یا صاحب کارگاه تولیدی مواد اولیه را جهت تولید کالا را آماده می کند و در اختیار پیمانکار داخلی تولید قرار می دهد ، و به ازای تولید هر واحد محصول دستمزد را بصورت مستقیم برای پیمانکار محاسبه کرده و حساب پیمانکار را بستانکار می کنیم ،در این روش تولید هزینه سربار ساخت محصول وجود دارد،که می تواند در فرمول تولید بصورت برآوردی لحاظ شود.
ب) تولید تک مرحله ای محصول، بصورت کارمزدی (پیمانکار تولید خارجی):
در این شیوه تولید کارفرما یا صاحب کارگاه تولیدی مواد اولیه را جهت تولید کالا را آماده می کند و در اختیار پیمانکار خارجی تولید قرار می دهد ،و به ازای تولید هر واحد محصول دستمزد را بصورت مستقیم برای پیمانکار محاسبه کرده و حساب پیمانکار را بستانکار می کنیم ،در این روش تولید هزینه سربار ساخت محصول وجود دارد، ولیکن نسبت به روش داخلی بسیار محدود تر می باشد چون در روش پیمانکار تولید خارجی اکثر هزینه های سربار ساخت (مثل استهلاک تجهیزات ،سوخت،آب و برق ،…)با پیمانکار می باشد و پیمانکار در این روش جمع این هزینه ها را از کارفرما به ازای هر واحد محصول طلب می کند.
ج) تولید تک مرحله ای محصول:
در این شیوه تولید مواد اولیه در خطوط تولید بر اساس برنامه تولید با یکدیگر ترکیب می گردند،و عملا مواد اولیه با طی یک مرحله تولید مستقیما تبدیل به کالای تولید شده می گردد،و در طی فرایند تولید هزینه های سربار بخش تولید ( حقوق و دستمزد ، استهلاک ماشین آلات خط تولید،سوخت،هزینه های بیمه کارکنان بخش تولید…) بر مبنای شاخص تسهیم سربار و نظر مدیر واحد تولید در محاسبه هزینه های تولید محصول جذب می شوند.
د) تولید دو یا چند مرحله ای محصول:
شرکت های تولیدی در پایان هر دوره مالی یا پایان هر ماه گزارشاتی را جهت سنجش و تحلیل بخش تولید و فروش و برنامه ریز آتی خرید مواد اولیه و تولید نیاز دارند.این گزارش ها عبارتند از:
1-گزارش مصرف مواد اولیه
2-گزارش بهای تمام شده کالاهای ساخته شده
3-گزارش بهای تمام شده کالای فروش رفته
